Rzutka
Rzutka (ang. throwline, niem. Wurfsack, Rettungsgerät), to lina pływająca (długość przeważnie 15-25 metrów, choć są dostępne w sprzedaży także krótsze, ok. 10 m oraz dłuższe, ok. 30 metrów), na której końcu znajduje się worek (w którym rzutka znajduje się gdy nie jest używana) oraz pływak, zapobiegający tonięciu worka. Typowa rzutka używana w kajakarstwie ma grubość ok. 1 cm. Lina powinna być w jaskrawych kolorach, najczęściej żółtym lub pomarańczowym.
Rzutka jest podstawowym elementem używanym przy asekuracji miejsc o podwyższonym ryzyku.
Rzutka jest elementem osobistego wyposażenia kajakarza, w szczególności każdy kajakarz górski powinien posiadać ją przy sobie podczas pływania rzeki.
Spis treści |
Budowa rzutki
Rzutka składa się z następujących elementów:
- liny pływającej (przeważnie bezrdzeniowej), o średnicy ok. 0,7 - 1,1 mm, i długości 15-25 m,
- worka (przeważnie w jaskrawych barwach), do którego lina jest zwijana. Worek jest wyposażony w zapięcie, które można szybko rozpiąć aby wyciągnąć linę,
- pływaka (w worku), umożliwiającego pływanie worka po powierzchni wody,
- ucha na worku, oraz na drugim końcu liny.
Technika rzutu rzutką
Podstawami rzutu rzutką są:
- celność,
- zasięg,
- szybkość wykonania powtórnego rzutu (w przypadku gdy pływak nie zdoła złapać liny).
Tak naprawdę nie jest całkiem istotne, w jaki sposób rzut jest wykonany, a jedynie jego skuteczność.
Stanowisko do rzutu
Przed rzutem rzutką należy dokonać wyboru stanowiska. Powinno być ono stabilne, umożliwiające mocna zaparcie się osoby na asekuracji, aby mogła utrzymać pływaka (często z kajakiem).
Do rzutki często przymocowany jest dodatkowy sprzęt kajakarza, np. karabinek, bloczek, etc. Prze rzutem należy ten sprzęt odczepić, gdyż rzut z ciężkimi elementami może być niebezpieczny dla pływaka.
Przed rzutem należy zostawić sobie ok. 2-3 m liny wyciągniętej z worka, aby można było popuścić pływakowi kawałek liny (często pierwsze szarpnięcie rzutką powoduje popuszczenie ok. 0,5-1m liny).
Uwaga: rzutki pod żadnym pozorem nie przywiązujemy na stałe do niczego (drzewa, siebie, wokół nadgarstka, etc.), gdyż może to tylko zaszkodzić.
Rzut
Aby wykonać rzut rzutką należy najpierw nawiązać kontakt wzrokowy z pływakiem, aby był on świadomy rzutu i złapał podaną rzutkę. Robimy to poprzez głośny okrzyk Rzutka! w kierunku pływaka (często musimy go powtórzyć, jeśli pływak go nie usłyszał). Dopiero gdy pływak zauważy rzucającego, może nastąpić rzut.
Generalnie istnieją dwa sposoby rzutu: od dołu oraz z góry. To, który z nich zostanie wybranym zależy od predyspozycji kajakarza.
Rzut powtórny
Nie zawsze pływakowi udaje się złapać rzutkę za pierwszym razem. W takim wypadku istotne jest szybkie zwinięcie rzutki i wykonanie powtórnego rzutu. Istnieją dwie techniki szybkiego rzutu rzutką:
- zwinięcie rzutki na rękę, szybko buchtując ją (w dość duże pętle) i rzut całością (pętlami i workiem),
- zwinięcie rzutki na ziemię, nabranie do worka wody (aby był cięższy), i rzut samym workiem (uwaga: nie wrzucamy do worka kamieni!).
Przy odrobinie wprawy powtórny rzut można wykonać w czasie krótszym niż 20 sekund.
Płynięcie pływaka z rzutką
Pływak po złapaniu rzutki powinien przełożyć ją przez klatkę piersiową i ramię, jedną ręką trzymając linę na wysokości ramienia, a drugą na wysokości brzucha. Pływak powinien pomagać osobie łowiącej w holowaniu.
Wytrzymałość rzutki
Niektórzy producenci podają wytrzymałość rzutki rzędu ok. 11-13 kN (rzutka hf) na linie, natomiast ok. połowy z tego 5,5-7,5 kN na węźle. Ze względu na to, iż praktycznie zawsze na rzutce są węzły (chociażby przymocowujący rzutkę do worka), należy brać pod uwagę tą niższą wartość.
Jak łatwo zauważyć, 5,5 kN pozwala na utrzymanie na nowej rzutce ciężaru do ok. 560 kg (5500 N / 9,81 m/s2 = 560 kg).
Materiał, z jakiego wykonana jest lina (polipropylen, w większości rzutki są bezrdzeniowe) bardzo szybko się starzeje, zwłaszcza biorąc pod uwagę warunki, w jakich rzutki są wykorzystywane, dlatego też producenci zalecają wymianę rzutki co ok. 2 lata. Należy to brać pod uwagę zwłaszcza w przypadku budowania stanowisk do wychodzenia/schodzenia z użyciem rzutki.
