Odwój

Z BystrzeWiki
(Przekierowano z Stoper)
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

Odwój (ang. hole w znaczeniu dziura, towback w znaczeniu wracającej wody, stopper, niem. Walze). Miejsce na rzece, za progiem, w którym woda tworzy walec, i jej część przy powierzchni wraca w górę rzeki. Istnieją dwa rodzaje odwojów: o płytkiej oraz o głębokiej cyrkulacji.

Pływając progi za którymi tworzą się mocne odwoje, dobrze jest stosować technikę Boofa.

Spis treści

Rodzaje odwojów

Odwój o płytkiej cyrkulacji

W odwojach o płytkiej cyrkulacji (ang. surface stopper) woda wypływająca z odwoju znajduje się stosunkowo płytko, praktycznie tuż pod powierzchnią. Taki odwój może zatrzymać kajakarza lub go wywrócić, natomiast praktycznie zaraz po wywrotce, kajakarz zostaje z odwoju "wyciągnięty" przez wypływającą wodę. Odwoje o płytkiej cyrkulacji są także nazywane stoperami.

Odwój o płytkiej cyrkulacji - Białka

Odwój o głębokiej cyrkulacji

Kajakarz w odwoju o głębokiej cyrkulacji - Białka przed Czarną Górą (2009 r.)

Z odwoju o głębokiej cyrkulacji (ang. deep re-circulating, hydraulic) woda wypływa głęboko, i bardzo często odległość, z jakiej wraca woda jest duża. Odwoje takie tworzą się za regularnymi progami i są bardzo niebezpieczne dla kajakarza.

Szczególnie niebezpieczne są odwoje występujące za sztucznymi progami, gdyż są bardzo regularne. Odwoje występujące za sztucznymi progami nawet o niewielkiej wysokości są bardzo mocne.

Odwój o głębokiej cyrkulacji - "Sabałowy odwój", Kamienna

Odwój skośny

W przypadku gdy odwój (czy to o płytkiej, czy o głębokiej cyrkulacji) nie jest ustawiony prostopadle do linii nurtu, a pod pewnym kątem, mówimy że jest to odwój skośny. Kajakarz ustawiony w takim odwoju bokiem jest przesuwany przez wodę w tą stronę, która znajduje się w dole rzeki, dzięki czemu dużo łatwiej taki odwój opuścić.

Odwój skośny - Wełtawa

Odwoje uśmiechnięte i smutne

Odwój uśmiechnięty to taki, który patrząc z góry rzeki ma kształt uśmiechu (łuku z ramionami zwróconymi w dół rzeki). W takim odwoju woda cyrkuluje tak, że jest "karmiona" w dół rzeki do ramion łuku, gdzie odwój zwykle jest płytszy i słabszy, lub wręcz występują języki wypływającej wody. Taki odwój jest stosunkowo bezpieczny dla kajakarza i pływaka, gdyż można z niego wypłynąć i czasami sam w tym pomaga "wypluwając" bokiem.

Odwój smutny to taki, który patrząc z góry rzeki ma kształt odwróconego uśmiechu (smutnej buźki). W takim odwoju woda "karmiona" jest z ramion odwoju w dół rzeki do środka odwoju, gdzie odwój jest najmocniejszy. Taki odwój jest bardzo niebezpieczny, gdyż bardzo trudno się z niego wywiosłować, a w razie kabiny pływak trzymany jest na środku odwoju.

Podwójna cyrkulacja w odwoju

Niektóre odwoje tworzą się za progami, które są także podmyte od strony odwoju. Może to spowodować bardzo niebezpieczne zjawisko podwójnej cyrkulacji (ang. double re-circulating) - z jednej strony woda cyrkuluje w nim jak w normalnym odwoju o głębokiej cyrkulacji, a z drugiej, od strony podmytej skały, pojawia się dodatkowa cyrkulacja, która może spowodować wciśnięcie kajakarza pod podmytą skałę.

Zachowanie w odwoju

Kajakarz zatrzymany w odwoju zostaje w nim ustawiony bokiem. Aby utrzymać się w odwoju, należy utrzymać przechył w taki sposób, aby woda spadająca z progu wpadała pod dno kajaka. Bardzo często do utrzymania się na takim przechyle konieczne jest założenie podpórki po drugiej stronie (w dół rzeki).

Najbardziej praktyczną podpórką w odwoju jest niska podpórka, ze względu na fakt, iż pozwala ona na manewrowanie wiosłem. Założenie głębokiej podpórki powoduje, iż wiosło zostaje unieruchomione pod wodą i kajakarz nie jest w stanie robić nic więcej, niż utrzymanie przechyłu, aż do momentu opadnięcia z sił.

Kajakarz stojący bokiem w odwoju o głębokiej cyrkulacji, Untertalbach, Austria

Wyjście z odwoju

Jeśli odwój nie jest całkiem regularny, w niektórych miejscach pojawiają się języki wypływającej wody. W takim wypadku należy starać się dowiosłować do takiego języka, i za jego pomocą kajakarz zostaje wyciągnięty z odwoju. W przypadku odwojów regularnych możliwe jest wyjście za pomocą zatopienia rufy lub dziobu. W tym celu należy obrócić kajak prostopadle do linii odwoju tak, aby spadająca woda zalała rufę lub dziób kajaka i wcisnęła ją pod wodę. Dzięki temu kajak może zostać wypchnięty w dół rzeki, za linię odwoju.

Wywrotka w odwoju

Nieutrzymanie przechyłu w odwoju powoduje, że spadająca z góry woda przylewa kokpit kajaka i kajak zostaje wywrócony. Aby wykonać wtedy eskimoskę, należy wykonać ją tak, aby wstawać po przeciwnej stronie, niż spadająca woda. Dzięki temu do podniesienia kajaka wykorzystywana jest siła odwoju. Wstanie w przeciwną stronę nie jest możliwe, gdyż uniemożliwia to spadająca z progu woda.

Pomoc osobie w odwoju

Pomoc kajakarzowi

Gdy kajakarz znajduje się w silnym odwoju, na prawidłowym przechyle, często nie ma co czekać, aż się wykabinuje i warto mu pomóc zanim opadnie z sił. Można to zrobić w następujący sposób:

Pomoc pływakowi

Po kabinie zdaża się, że pływak zostaje wciśnięty pod wodę i wypłynie już poniżej odwoju. Jednakże w przypadku silnych odwojów może zostać w odwoju i należy być w stanie pomóc mu się wydostać. Można to zrobić na wiele sposobów, z czego podstawowe to:

Człowiek Żaba wyciągający kajak z odwoju o głębokiej cyrkulacji - Kamienna, Kibel

W praktyce w większości przypadków stosowane są dwie pierwsze metody.

W przypadku wyciągania sprzętu z odwoju, pozostaje użycie metody Człowiek Żaba, lub Oczekiwanie poniżej odwoju.

Zobacz także

Linki zewnętrzne

Empty stub.png To jest tylko zalążek artykułu. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.
Empty stub.png W tym artykule brakuje zdjęć. Jeśli posiadasz odpowiednie, dodaj je.
Źródło „http://wiki.bystrze.pl/wiki/Odw%C3%B3j”
Osobiste
Przestrzenie nazw
Warianty
Działania
Nawigacja
Kategorie
Edycja stron
Specjalne
Narzędzia